Sammelhandschrift (Innozenz III. Honorius Augustodunensis. Hugo von St. Viktor)

ÖNB Cod. 1165. Theologische Sammelhandschrift. Innozenz III. Honorius Augustodunensis. Hugo von St. Viktor. 13.-14. Jh.

ÖNB Link
manuscripta.at
HMML

Kategorie

Aufbewahrungsort
Wien, Österreichische Nationalbibliothek
Signatur
ÖNB Cod. 1165
Signatur II
Nov. 195
Gaminger Signatur 2
89 (M)
Zur Signatur

Buchstabe M auf Einbandrücken kaum mehr lesbar.

Datierung
13.-14. Jhdt.
Datierung Neu
2. H. 13. Jh.–1. H. 14. Jh.
Geschichte und Provenienz
  • Gaminger Provenienz aufgrund eines Besitzvermerkes (15. Jh.) auf f. 57r nachweisbar: Iste liber est domus throni M(arie) Gemnico Carthusiensis ordinis.
  • Von Leopold Wydemann bearbeitet. Die meisten der in der Handschrift enthaltenen Texte des Honorius Augustodunensis wurden in Bernhard Pez, Thesaurus anecdotorum novissimus Bd. 2/1 ediert.
  • [[Laut HANNA war die Handschrift nach Auflösung der Kartause Gaming im Besitz der Böhmischen Hofkanzlei: Rückenschild '89' (Typ C).]]

Beschreibstoff

Umfang

II, 314, IV.

Blattgröße / Format
120 x 85 mm
Schriftspiegel
85 x 55 mm und 82 x 55 mm
Schrift
2 Hände. Textualis
Ausstattung Neu

Lombarden

Schreibervermerke
Besitzvermerk fol. 57r
Linierung
Kastenliniierung
Spiegelblätter / Makulatur
Titelregister auf VD-Spiegelblatt.
Kustoden / Reklamanten
Im 1. Faszikel Kustoden auf 25r, 37r, 49r; im 2. Faszikel auf: 69r, 81r, 93r, 105r, 116v, 117r, 140v, 152v, 153r, 165r, 177r, 209r, 221r, 233r, 245r, 257r, 269r, 281r, 293r, 305r
Einband Neu

Rotes Leder mit Streicheisenlinien über Holzdeckeln, 15. Jhdt. Etikett, Titelschildchen: Innocentius tercius, De miseria condicionis humane. Honorius, De cognicione vite eterne et De libero arbitrio. Hugo, De archa. Sacramentarium.
Restaurierung des Einbandes im Jahr 1915, laut Vermerk auf Vorsatzblatt.
Auf dem Buchschnitt Tintenstriche zum Auffinden der Texteinheiten.

Quellen zur Handschrift
  • Erwähnt in der Korrespondenz Leopold Wydemanns mit Bernhard Pez.
  • Pez, Thesaurus II v–vi, x (Schriftenverzeichnis Honorius Augustodunensis Nr. 8, 23, 25, 26, 27, 28).

Die schon vor einiger Zeit von ihm abgeschriebenen Werke des Honorius Augustodunensis hat LW inzwischen fast vergessen und kann zu ihnen nur
wenig Auskunft geben. Die Schrift über die Frage des Vorrangs zwischen dem Erzengel Michael und dem hl. Petrus („Liber duodecim quaestionum“) scheint ihm eher kurios als substantiell, und auch bezüglich der weiteren Erörterungen über Engel („Libellus octo quaestionum“?) zweifelt LW, ob sie dem zeitgenössischen Geschmack (modernus scribendi stylus) entsprechen. <4> Das „Sacramentarium“ des Honorius hat LW so abgeschrieben, wie er es in der Handschrift vorgefunden hat; dabei missfiel ihm schon während der Bearbeitung, dass an mehreren Stellen von ein und derselben Sache, etwa dem Sonntag Septuagesima, die Rede ist. Auch scheint das „Sacramentarium“, obgleich es recht umfangreich ist, in LWs Handschrift unvollständig zu sein; es endet nämlich ohne abschließenden Punkt und ohne Schlussvermerk. <5> Bezüglich der „Expositio in Psalmos“ des Honorius wäre es vielleicht der Mühe wert, sie wenigstens in Teilen den Gelehrten zur Verfügung zu stellen, wenn sie schon aufgrund ihres immensen Umfangs kaum jemals in ihrer Gänze bearbeitet werden wird. Das Werk scheint fast gänzlich unbekannt geblieben zu sein; zumindest kann sich LW nicht erinnern, jemals bei einem anderen Kommentator ein Zitat aus Honorius gelesen zu haben. <

Anmerkungen

Falsche Textzuschreibungen in den Tabulae. Fol. 56, 314 leer

Abbildung
ÖNB_Cod_1165_EB
Zusammensetzung

Zwei Faszikel.
I. bestehend aus 5 Lagen (Sexternionen), die letzten 4 Blatt der letzten Lage herausgeschnitten.
II. 22 Lagen; mit Ausnahme von fol. 199-208 [Quinio] lauter Sexternionen.

 

Faszikel

Titel Datierung Kategorie Faszikel Spaltenzahl Zeilenzahl Folio Signatur der Handschrift
ÖNB Cod. 1165: Faszikel 1 13. Jh.–14. Jh. Codex erhalten 1 22 1-56 ÖNB Cod. 1165
ÖNB Cod. 1165: Faszikel 2 13. Jh.–14. Jh. Codex erhalten 1 18 57-314 ÖNB Cod. 1165

 

Texteinheiten

Titel Autor Signatur Folio Incipit Kategorie
Liber de miseria hominis Innocentius III. Papa ÖNB Cod. 1165 1r-55v Quare de vulva matris mee egressus sum, ut viderem laborem et dolorem et consumerentur in confusione dies mei Codex erhalten
De cognicione vite eterne Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 057r-115r Sapiencia Dei, que os muti aperuit et rudibili humana verba tribuit, ... Codex erhalten
De domo domini Hugo de Sancto Victore ÖNB Cod. 1165 115r–136r Homo ad hoc conditus fuit, ut unum tantum id est summum bonum domini amaret. Codex erhalten
De libero arbitrio Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 136r–141r Gotscalco fide et opere sudanti in sancto proposito verbo et exemplo gregi Christi preposito, Honorius, cum apparuerit princeps pastorum videre in Syon deum deorum Codex erhalten
Sentencie patrum de libero arbitrio et gracia ÖNB Cod. 1165 141r-147r Arbitrium est voluntas libere potestatis, que per se sponte vel bona vel mala appetere potest. Codex erhalten
De exilio anime et patria Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 147r–155r Epistola Thome ad Honorium. Thome graciam apostolici nominis sortitus multis donis sophye insignito Honorio illum in gloria patris cernere, que Thomas dubitans meruit in terris tangere. Codex erhalten
De duodecim questionibus Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 155r–168v Thome, splendore sapientie rutilo, H(onorius) videre faciem domini in iubilo. Codex erhalten
De decem plagis Egipti spiritualiter Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 168v–173r Prima plaga erat aqua in sanguinem versa, in qua infantes Hebreorum necaver[u]nt et pisces eius mortui sunt. Codex erhalten
Libellus octo quaestionum de angelis et de homine Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 173r–183r Vellem michi certa auctoritate monstrari, ac firma ratione probari, utrum homo crearetur, si angelus in celo perstitisset? Codex erhalten
Sacramentarium Honorius Augustodunensis ÖNB Cod. 1165 183r–314r Hunc libellum de sacramentis collegi ex sanctorum scriptis, ut quibus deest librorum copia, per hoc compendium illorum sublevetur inopia Codex erhalten